Położna środowiskowa – kiedy się zapisać, wizyta po porodzie i wiele innych informacji

Położna środowiskowa opiekuje się kobietą, na każdym etapie jej życia. Choć bardzo mało przyszłych mam czy świeżo upieczonych kobiet o tym wie. Każda kobieta niezależnie od wieku powinna znać swoją położną środowiskową. Z wpisu dowiecie się w czym i kiedy położna podstawowej opieki zdrowotnej może Wam pomóc. Wybierając położną środowiskową zostaniecie poproszone o wypełnienie deklaracji wyboru.

Co zrobić, gdy położna środowiskowa nie prowadzi spotkań edukacyjnych?

Dzięki uprzejmości prawnik Katarzyny Łodygowskiej (matkaprawnik.pl) udostępniam Wam wzór prośby o spotkania edukacyjne u położnej środowiskowej. Znam osoby, które takimi prośbami zmieniły świat. Spotkania edukacyjne stały się w ich rejonie dostępne. Bywa, że położne mimo znajomości swoich kompetencji nie mają wpływu na politykę placówki, w której pracują. Dopiero, gdy zgłosi się jedna przyszła mama z taką potrzebą, to dyrekcja placówki zaczyna działać i wprowadzać usługę w życie. Często wiąże się to, z udostępnieniem gabinetu położnej.

Kliknij tutaj by pobrać wzór pisma =>Wzór prośby o spotkania edukacyjne u położnej środowiskowej

Ile spotkań edukacyjnych jest u położnej środowiskowej?

„Począwszy od 21 tygodnia ciąży aż do rozwiązania położna środowiskowa sprawuje opiekę w formie wizyt odbywających się:

– od 21 do 31 tygodnia ciąży – 1 raz w tygodniu (do 10 wizyt maksymalnie)

– od 32 tyg. ciąży do porodu – 2 razy w tygodniu (do 16 wizyt maksymalnie)”

„Podstawą prowadzenia edukacji przedporodowej dla kobiet w ciąży, w tym kobiet w ciąży wysokiego ryzyka, jest opracowany przez położną POZ i stanowiący integralną część dokumentacji medycznej pacjentki, plan edukacji obejmujący praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa (także w przypadku świadczeń realizowanych w formie grupowej),”
Cytat pochodzi ze strony: NFZ Szczecin

Ile przysługuje wizyt położnej środowiskowej po porodzie, po narodzinach dziecka?

„Położna POZ opiekuje się noworodkiem do ukończenia 2 miesiąca życia oraz kobietą w okresie połogu – do 42 dnia po porodzie. NFZ finansuje do 6 wizyt patronażowych* u jednego noworodka.

Realizując opiekę, położna POZ obowiązana jest do wykonania w okresie dwóch miesięcy kalendarzowych od czterech do sześciu wizyt patronażowych”

Cytat pochodzi ze strony: NFZ Szczecin

Kiedy wybrać położną środowiskową?

Położną środowiskową można wybrać już w ciąży. Zgłosić do niej dziecko po narodzinach, tudzież w dniu wypisu ze szpitala. Im szybciej zgłosimy tym szybciej położną środowiskowa zjawi się w domu. Trzeba wziąć pod uwagę, że POZ działa w godzinach 8-18 i wizyty odbywają się w tym czasie. Jeśli przypadają święta, to niestety czas oczekiwania na położną wydłuży się.

Czy można zmienić położną środowiskową i kiedy warto z tego skorzystać?

Jeśli nie ma „chemii” między Tobą a położną, polecam Ci ją zmienić. Tylko w momencie kiedy ufasz drugiej osobie, będziesz mogła się przed nią otworzyć i dużo zyskać. Z resztą to nic złego „zmienić” położną. Jesteśmy tylko ludźmi. Jedne będą super się dogadywać z Panią Basią inne z Panią Anią. Warto sobie dać taką możliwość. Gdy wybierzesz i poznasz położną środowiskową w ciąży, to po porodzie odwiedzi Cię ta sama położna. Myślę, że to cudowna więź, która może wytworzyć się między kobietą, a położną. Mi w ciąży i po porodzie towarzyszyła znajoma położna środowiskowa. Pomimo tego, że jestem położną, to i mi towarzyszyły różnego rodzaju lęki i pytania, na które chciałam by mi odpowiedziała.

Ile razy można zmienić położną środowiskową?

„Wyboru lub zmiany położnej można dokonać do 3 razy w roku, w nowym miejscu udzielania świadczeń.”
Cytat z NFZ Szczecin

Dodam, że w praktyce możecie mieć położną środowiskową w jednej placówce, lekarza pierwszego kontaktu w innej, a w jeszcze innej lekarza pediatrę. 🙂

Jak wygląda wizyta położnej środowiskowej?

Kilka słów o przebiegu wizyta położnej środowiskowej, to zajmuje się w niej zarówno dzieckiem jak i matką. Ma ze sobą również dokumentacje medyczną. Dlatego na wizycie warto mieć pod ręką książkę zdrowia, wypis ze szpitala. Dobrze mieć dla siebie wypisane pytania, by później nie było zapomniałam o to i tamto zapytać.

Szykując się do tematu rozmawiałam z kilkoma położnymi. Ich metody pracy nieznacznie się różniły. Nie ma niestety ściśle określonych ram wizyt. Stąd mogą się one od siebie różnić. Przedstawię Wam uniwersalne punkty:
– wywiad z pacjentką (matką)
Dziecko:
– badanie i oglądanie noworodka (ocena ciemiączka, sprawdzenie stanu i zabarwienia skóry, ocena spojówek, badanie jamy ustnej, ocena wydalin i wydzielin dziecka),
– sprawdzanie kikuta pępowiny,
– ocena odruchów dziecka i jego rozwoju,
– zobaczenie relacji rodziców z dzieckiem.

Kobieta (Niestety od Was dostaję często informacje, że zostałyście pominięte. Warto położnej przypomnieć, że też jesteście. Być może w ferworze ilości pytań zapomniała.)
– ocena czy macica prawidłowo się obkurcza,
– u kobiet po porodzie naturalnym oglądane jest krocze*,
– u kobiet po cięciu cesarskim rana po cięciu*,
(Kobiety, u których pojawiło się wskazanie do zdjęcia szwów to jeśli położna środowiskowa ma skończony odpowiedni kurs może te szwy Wam zdjąć).

Kwestia edukacyjna. Wizyta patronażowa, to nie tylko ocena stanu dziecka i matki, ale też edukacja. Jeśli kobieta karmi piersią, to położna zajmuje się kwestią przystawiania dziecka do piersi. Nauką laktacji. Jeśli kobieta ma potrzebę poruszyć kwestie dotyczące pielęgnacji dziecka, to również od tego są wizyty patronażowe.

Tak jak wspomniałam z rozmów z położnymi, każda z nich miała nieco inny styl pracy. Natomiast każda podkreślała, że zwraca uwagę na potrzeby kobiety. Dlatego zachęcam Was byście zaprzyjaźniły się z położnymi środowiskowymi i je pytały, rozmawiały z nimi szczerze.

Próbowałam dowiedzieć się jaki jest czas przeznaczony na wizytę. Niestety bądź stety. Wygląda na to, że NFZ nie ujął tego nigdzie. Dlatego wizyta może trwać 15 minut jak i 60 minut. Wszystko zależy od Waszych potrzeb. Wiadomo mamy pierwszego dziecka będą miały inne potrzeby w stosunku do położnej niż kobiety, które urodziły piąte dziecko.

Jesteście ciekawe cytatu ze strony NFZ? Już podaję:

1–6 tydzień życia

1. Wizyty patronażowe położnej, co najmniej 4, mające na celu

1)     opiekę nad noworodkiem lub niemowlęciem, w tym:

a)     obserwację i ocenę rozwoju fizycznego w zakresie: adaptacji do środowiska zewnętrznego, stanu skóry i błon śluzowych, pępka, wydalin, wydzielin, rozwoju psychoruchowego, funkcjonowania narządów zmysłów,

b)     ocenę odruchów noworodka, sposobu oraz technik karmienia,

c)     wykrywanie objawów patologicznych,

d)     ocenę relacji rodziny z noworodkiem;

2)     prowadzenie edukacji zdrowotnej i udzielanie porad w zakresie: pielęgnacji noworodka, karmienia piersią, szczepień ochronnych, badań profilaktycznych, opieki medycznej, socjalnej oraz w zakresie laktacji, kontroli płodności, samoopieki;

3)     promowanie zachowań prozdrowotnych rodziców

4)     identyfikowanie czynników ryzyka w rodzinie

5)     formułowanie diagnozy i ustalanie hierarchii podejmowanych działań.

2. Po zakończeniu wizyt patronażowych położna przekazuje opiekę nad niemowlęciem pielęgniarce podstawowej opieki zdrowotnej.

* Badania wykonywane w obecności opiekunów prawnych lub faktycznych w domu dziecka.
** Pierwsza wizyta patronażowa odbywa się nie później niż 48 godzin po opuszczeniu szpitala przez matkę i dziecko.
Cytat pochodzi ze strony: NFZ Szczecin

Jaki zakres kompetencji ma położna środowiskowa?

Cytat z “ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 21 września 2016 r. w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowtnej”

Położna POZ w zakresie posiadanych kompetencji realizuje kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną obejmującą:

1) edukację w zakresie planowania rodziny;

2) opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu;

3) opiekę nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia;

4) opiekę w chorobach ginekologicznych;

5) opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.

W ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej położna POZ współpracuje z:

1) lekarzem ginekologiem (położnikiem) udzielającym świadczeń specjalistycznych w zakresie jej zadań;

2) lekarzem POZ i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;

3) pielęgniarką POZ;

4) pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania;

5) pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;

6) położną zatrudnioną w specjalistycznej poradni położniczo-ginekologicznej;

7) innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami świadczeniobiorców;

8) przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia.

Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:

1) edukację w zakresie prozdrowotnego stylu życia kobiety;

2) przygotowania do porodu z uwzględnieniem porodu rodzinnego;

3) poradnictwo w zakresie higieny odżywiania w okresie ciąży i połogu;

4) poradnictwo w zakresie pielęgnacji i prawidłowego żywienia noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

5) poradnictwo laktacyjne i promowanie karmienia piersią;

6) kształtowanie postaw rodzicielskich;

7) edukację i udzielanie porad w zakresie powrotu płodności po porodzie i metod regulacji płodności;

8) profilaktykę chorób ginekologicznych i patologii położniczych;

9) edukację kobiety we wszystkich okresach życia w zakresie prowadzenia samoobserwacji oraz podejmowania działań w celu wczesnego wykrywania i likwidacji czynników ryzyka nowotworowego;

10) edukację w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV oraz chorobom przenoszonym drogą płciową;

11) profilaktykę chorób wieku rozwojowego;

12) edukację w zakresie szczepień ochronnych. Dziennik Ustaw – 7 – Poz. 1567

Świadczenia pielęgnacyjne obejmują:

1) planowanie, realizację i ocenę opieki pielęgnacyjnej nad: a) kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu, b) noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia, c) kobietą ze schorzeniami ginekologicznymi;

2) przygotowanie i wspieranie rodziny w opiece świadczonej na rzecz noworodka, niemowlęcia i kobiety;

3) przygotowanie kobiety do samoopieki i samopielęgnacji.

Świadczenia diagnostyczne obejmują:

1) przeprowadzanie wywiadu środowiskowego lub rodzinnego;

2) monitorowanie rozwoju ciąży fizjologicznej;

3) wykonywanie badania położniczego u kobiet;

4) ocenę relacji rodziny z noworodkiem i niemowlęciem do drugiego miesiąca życia;

5) monitorowanie przebiegu połogu i rozwoju noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia;

6) obserwację i ocenę rozwoju psychoruchowego noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia oraz adaptacji do środowiska zewnętrznego;

7) wykonywanie pomiarów u kobiety i noworodka oraz ocenę tych pomiarów;

8) u noworodka ocenę poziomu bilirubiny w oparciu o topografię zażółcenia według schematu Kramera oraz pobieranie materiału do testów przesiewowych w kierunku wykrycia chorób metabolicznych;

9) wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy;

10) pobieranie materiału do badań diagnostycznych;

11) wystawianie skierowań na wykonanie określonych badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej, z wyjątkiem badań wymagających metod diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta – zgodnie z wymogami art. 15a ust. 6 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej.

6. Świadczenia lecznicze obejmują:

1) udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach, w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej;

2) udzielanie pomocy położniczej i neonatologicznej w stanach nagłych do czasu przybycia lekarza;

3) przyjmowanie porodu nagłego w warunkach domowych;

4) zabezpieczenie naciętego lub pękniętego krocza;

5) udzielanie pomocy w okresie laktacji;

6) wykonywanie zabiegów leczniczych, w tym: a) podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza, w tym wykonywanie iniekcji domięś- niowych, dożylnych, podskórnych i śródskórnych oraz wykonywanie wlewów dożylnych, b) zdejmowanie szwów, c) cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet, usuwanie cewnika, płukanie pęcherza moczowego, d) wykonywanie wlewów lub wlewek doodbytniczych, e) płukanie pochwy, f) leczenie i opatrywanie oparzeń, ran oraz odleżyn we współpracy z pielęgniarką POZ, g) wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna; 7) ustalanie diety kobiety zgodnie z potrzebami; Dziennik Ustaw – 8 – Poz. 1567 8) doraźną modyfikację dawki leczniczej leku przeciwbólowego, w uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków, do podawania których uprawniona jest położna; 9) zgodnie z wymogami art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej: a) ordynowanie leków zawierających określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawianie na nie recept, b) ordynowanie określonych wyrobów medycznych, w tym wystawianie na nie zleceń albo recept.

Świadczenia rehabilitacyjne obejmują:

1) ćwiczenia usprawniające w ciąży, połogu i schorzeniach ginekologicznych;

2) wykonywanie drenażu ułożeniowego u kobiety;

3) prowadzenie gimnastyki oddechowej, relaksacyjnej i przygotowującej do porodu oraz połogu

Dajcie znać czy namówiłam Was na wybranie i poznanie swojej położnej środowiskowej? 🙂

Napiszcie jaka jest Wasza położna? 🙂

P.S.: Ten post noszę w sobie już z rok. Dojrzewał w mojej głowie. Dopiero zapowiedź w Poranku z położną Kasią zmotywował mnie do działania. Oto powstał post, który mam nadzieję odpowiada na Wasze wszystkie pytania. Jeśli jakieś się zrodzą w tym temacie piszcie, odpowiem. Post powstał o 2:10 z potrzeby by Was zachęcić do znalezienia swojej położnej, z którą czujecie chemię i na wspomnienie, której będziecie miały uśmiech na twarzy. 🙂 Dobrego dnia.